Vi starta med Thomas Mann: Trolldomsfjellet. I år er det hundre år sidan boka kom ut, og då er det grunn til å spørje: Kva var det som greip oss med denne boka? Språket, framfor alt. Nydelege formuleringar, et skarpt blikk på personane i romanen og ein underliggjande humor som av og til kom fram og fekk lesaren til å trekke på smilebandet. Det er ikkje noko å gapskratte av her, men omtalar av situasjonar som er presis og flott sett. Boka handlar om Hans Castorp, han reiser til eit sanatorium i fjella for å besøke fetteren Joachim Ziemssen som er sjuk og bur der. Hans skal berre vere der i tre veker, men han og vert sjuk og vert til slutt buande der i sju år! Tida på samatoriet vert brukt til kvile, gå små turar og ete, du all verda for mengder med mat dei et! Hans vert kjend med Settembrini, ein særs veltalande mann som også er pasient på sanatoriet. Han vert ein slags mentor for Hans. Settembrini må etterkvart flytte til eit rimelegare husvere og det fører til at Hans vert kjend med Naphta som er ein heller mystisk person og som kjempar om Hans sin merksemd. Hans vert forelska i Klavdija Chauchat, men ho er gift og på denne tida (ca 1906-07) var dette upassande.
Romanen er ein ideroman. Det er som om dei som bur på sanatoriet har flytta inn i Dovregubbenshall og ser verda utanfor som noko ganske uvesentleg. Det skal ikkje leggjast skjul på at boka er krevjande og forfattaren sjølv meinte at den burde lesast eit par gongar for å få med seg alt....
Leo Tolstoj: Anna Karenina er ei meir lettlesen roman, men utfordringa her er å halde orden på alle personane i boka. Alle har eit familienamn, eit kort navn for daglegtalen og eit kjelenamn og når vi skal fylgje tre -fire familiar tett, så kan det lett bli rot. Men frykt ikkje: det er i hovudsak to historiar vi følgjer. Anna Karenina og hennar liv og Levin og hans forhold til familien Oblonskij. Romanen startar med ei setning som har vorte eit berømt sitat:
Alle lykkelige familier lignar hverandre, hver ulykkelig familie er ulykkelige på sin egen måte.
Og slik startar handlinga om kjærleik, forelsking, utruskap og posisjonering i den russiske overklassa. For det er dei boka handlar om. Alle viktige personar i boka tilhøyrer adelen. Dei er fyrster, grever eller baronar og dei sirkulerer i sin eigen vesle krets. Anna Karenina er syster til Stepan Arkadjitsj Oblonskij eller Stiva for han også vert kalla, ho vert beden om å komme til Moskva for å få kona Darja eller Dolly til å tilgje han etter at han har vore utru med guvernanta til borna. Anna bur i St. Petersburg med sonen Sergej og mannen. I Moskva møter ho den sjarmerande grev Vronskij og etter ei ganske kort stund innleiar dei eit lidenskapleg forhold. Anna elskar sonen, men avskyr den tjue år eldre mannen, men kjenslene for Vronskij overgår kjærleiken til sonen til å begynne med. Den andre familien er Levin og bror hans. Levin bur på landet og tek vare på godset til familien. Han har eit sterkt forhold til jorda, til å dyrke jord og til å betre forholda for bøndene som arbeidar for han. Han er forelska i Kitty søster til Stepan Oblonskij, men ho vert oppvarta av Vronskij og avslår frieriet til Levin. Han vert knust og reiser tilbake til godset sitt der vi får eit innblikk i korleis han lever. Det går jamnt nedoverbakke i forholdet mellom Anna og Vronskij og det ender til slutt ille. Når Anna bryt med mannen og har eit ope forhold til Vronskij vert ho
utestengd, men ikkje han. Det er ho ber børa av utruskapen. Ho krev at
han beviser sin kjærleik til ho stadig vekk og ho snakker seg sjølv inn i
djup fortviling som fører til ei desperat handling.Levin derimot får nytt håp når han får vite at Kitty som har vært svært sjuk no er på veg til godset til søstera som ikkje ligg langt fra Levin sin heim.
Denne romanen var ein sensasjon då ho kom ut som følgjetong i åra 1875-1877. Dette var sterk kost med lidenskap og kjærleik, eit kritisk blikk på administrasjonen i landet og forholda bøndene levde under. Tolstoj sjølv budde mykje på landet og hadde som Levin ønskje om å endre forholda til bøndene. Selskapet undra seg kva desse personane vi følgjer eigentleg brukte tida si til? Det er ser ut som om dei går i selskap, tek imot besøk og flytter seg frå den eine staden til den andre. Å oppretthalde fasaden er viktig, for om ikkje den er i orden vert ein ikkje invitert til selskapa og ein får heller ikkje besøk av dei rette menneska.
Det er to store romanar Selskapet las i sommar. Sjølv om fleire kjende på kampen å komme igjennom desse så må vi erkjenne at dette er stor litteratur og vi er særs nøgde med at vi har lese dei. Dette er romanar og personar som vi vil tenke på lenge etter at bøkene er sett tilbake i bokhylla!
