Når det "vanlige" blir det normale

Det er eit dristig prosjekt å ha litteraturgruppe midt i desember og det viste seg å stemme denne gongen og. Likevel hadde nokre sett av tid slik at vi kunne ha ein samtale om Tjenerinnens beretning ein dystopisk roman av Margaret Atwood. No var det slik at dei som var samla likte boka, Atwood sin skrivemåte og den kompromiss-lause måten ho forfølgjer prosjektet sitt. Hovedpersonen i romanen er Offred. Ho bur i staten som no heiter Gilead og har blitt opplært til å vere Tenerinne, det vil seie at ho er i fertil alder og "skal føde på knærne til deres herskerinner" slik det står i 1. Mos.30:1-3. Offred hadde både mann og barn før staten Gilead vart oppretta, men av di det vart fødd ferre barn, måtte dei som var fertile brukast til dette og ikkje minst var det viktig at leirarane/ Førarane og deira koner fekk barn. Offred prøver å rømme saman med familien sin, men dei vert fanga. Ho veit ikkje kor mann og barn er. Ho sjølv vart plassert på ein anstalt for opplæring av tenerinnar. Ho får ei venninne der, men dette er ikkje staden for venskap. Når ho er ferdig med utdanninga vert ho plassert hos ein Førar og kona hans. Ho kjenner att kona som var ein kjendis på TV og ein talsperson for heimelivet. Offred får ikkje vise at ho kjenner til kona til Føraren, men dette gjer at ho kjenner ei slags medkjensle med henne. Samfunnet er hierarkisk med ein klasse for Førarane og konene deira, så er det Vaktarar, Auge og i heimane er det Marthaer. Tenerinnene får tre sjansar til å bli gravide om dei ikkje lukkast vert dei sendt til Koloniane. Koloniane er sterkt forureina stader der dei må arbeide og der dei ganske raskt dør. Offred vert invitert til Føraren sitt kontor for å spille spel og prate. Han er einsam og ho må stort sett vere på rommet sitt. Dei får ei viss sympati for kvarandre, men Offred veit at ho lever på nåde. Når ho går ut for å handle for Marthaen i huset treff ho andre tenerinnar og gjennom ei anna får ho vite om ei undergrunnsrørsle som hjelper folk til å rømme frå Gilead. Når boka sluttar håper vi at ho klarer det.
Selskapet meinte at dette var ei fasinerande og skremmande bok. Atwood seier sjølv i eit intervju at alt ho har skreve i denne romanen har hendt ein eller annan stad i verda. Boka kom på engelsk i 1985 og vart omsett til norsk i 1987. Boka handlar både om diktatur, einsretting, nedbygging av velferdsgoder, innskrenking av ytringsfridomen og miljø-øydeleggingar. Det er ikkje akkurat feel-good, men heller ei bok til ettertanke og refleksjon. 

Margaret Atwood kom i 2019 ut med ein oppfølgjar som heiter The Testament, på norsk heiter boka Gileads døtre. Nokre i Selskapet hadde lese denne og den sterke anbefalinga er - les Tjenerinnens beretning først, då vert opplevinga av Gileads døtre betre og meir meiningsfull.