Ei kort men intens forteljing

 

Etter korte fire veker var Selskapet samla igjen, denne gongen for å samsnakke om Det tørre hjertet av Natalia Ginzburg. Nokre syntes boka var tung å lese, nokre fekk ikkje heilt tak i kva som var målet med forteljinga, medan andre var svært begeistra. Kva handla boka om? Vi møter ei namnlaus kvinne som skyt mannen sin Alberto mellom auga i det første kapittelet. Det er ho vi følgjer når ho ser tilbake på livet sitt. Når ho har skutt mannen tek ho på seg sko og kåpe og går ut for å tenkje. Ho går til kafeen, drikk ein kopp kaffe og vandrar gjennom byen. Ho tenkjer på den første tida da ho traff mannen sin. Kor kjekt dei hadde det med lange samtalar, det var berre ho som snakka. Han las dikt for henne, Rilke, dei gjekk på kafe og teater. Ho pynta seg for han og venta på han. Nokre gonger kom han, andre gonger ikkje, men ho sat der og venta. Han fortalde veldig lite om seg sjølv, han ville helst ikkje tenkje så mykje over ting som hadde vore. Han ville i det heile ikkje tenkje så mykje. Han teiknar henne den første tida, det lika ho. Han fortel at han elskar ei kvinne som rett nok er gift, men som han likevel treff. Han vil gjere det slutt, men då ho begynner å grine ombestemmer han seg og frir til henne. Ho vil gjerne vite kva han eigentleg føler for henne, men han seier ingenting om det. Han seier at dei nok skal få eit bra liv likevel. Dei gifter seg, han er heime ei stund, men så reiser han. Ho veit ikkje kor eller kor lenge han vert borte. Ho venter. Etterkvart oppdager ho at han reiser til kvinna han elsker. Han låser seg inne på kontoret sitt når han er heime, dit får ho ikkje gå. Ho vert gravid og dei får ei lita jente. Barnet betyr alt for ho. Ho er temmeleg hjelpeslaus når ho skal stelle og mate barnet, men ho elskar henne. Alberto vil skiljast og ei venninne inviterer henne og barnet med på ei reise. På reisa vert barnet sjuk og døyr etter kort tid. Alberto reiser til ho og ombestemmer seg når det gjeld skilsmissa. Dei reiser heim, dei prøver å få eit barn til, men det blir ikkje noko av. Alberto begynner å reise igjen og ho skyt han.

Det er ei tett historie. Boka er på 120 sider, men det er som eit langt liv likevel. Tida er rundt 1940-talet og miljøet er Italia. Tradisjonen seier at kvinner skal gifte seg og få barn og slik sett vert dette målet for hovudpersonen. Ho har store forventningar til ekteskapet og mannen. Ho tenkjer at dei skal fortsette som før dei gifta seg, men Alberto vil ha kone/hushalderske og vere fri til å treffe elskerinna si. Selskapet fekk lyst til å ruske skikkeleg i begge to. Vi syntes ho reflekterte godt over situasjonen sin, men ho tok ikkje konsekvensen av det ho tenkte. Var ho litt dum? Eller var ho så desperat etter å verte gift? Dette fann vi ikkje ut av, men vi var samde i at Ginzburg skriv godt, språk er flott, knapt og direkte og det var vel verdt å lese boka.

Her var det for mykje roting i sjelslivet

Ja, dette var det første medlemmane i Selskapet sa då vi var samla på Lindås bibliotek for å snakke om boka Leve posthornet av Vigdis Hjorth. Det var vel ingen av dei frammøtte som er blodfan av Hjorth, sjølv om fleire framheva "Hjulskift" som vi las for nokre år sidan og som vi hugsa som ei kjekk bok. Leve posthornet handlar om Ellinor som arbeider saman med Rolf og Dag som kommunikasjonsrådgjevar og det er dette som er ironien i boka, dei kommuniserar ikkje. Dag seier opp og reiser frå oppgåva si å arbeide med dei posttilsettes organisasjon for å samle støtte mot eit vedtak av postdirektivet. Dag reiser til Frankrike og der gjer han sjølvmord. Ellinor og Rolf er lamslegne, men arbeidet må gjerast og det er Ellinor som overtek arbeidet mot EUs postdirektiv. Ellinor har det ikkje så greitt på det private plan heller. Ho har ein kjærast Stein og han har ein son på åtte år. Forholdet mellomStein og Ellinor er prega av avstand om manglande kommunikasjon. Ellinor ser ut til å mangle empati med både mannen og sonens hans, for når sonnen til Stein har geburtsdag gjev ho han ei Postman Pat-bok. (Her grøsste alle bbliotekarane). Ho har og eit merkeleg forhold til familien sin og det er på mange måtar rotløysa som pregar livet hennar.
Ellinor er leiar på eit kurs for dei posttilsette i korleis dei skal skrive for å søkje nye jobbar, for å presentere seg sjølv. Kurset blir ein fiasko, men det førar til at ho reiser til Nordnorge, treff nokre av dei som vil miste jobb og posttilgang og får lese brevet til Helga Brun. Det er dette brevet som snur forteljinga, gjev Ellinor ei slags oppvakning og får arbeidet mot postdirektivet til å ta av. Engasjementet som skrivet hennar vekkjer fører til at postdirektivet fell på APs landsmøte og det er altså i denne delen av romanen at Hjorth skaper ei ørlita von om at Ellinor kan ha ei litt lysare framtid.
Trudde Selskapet på romanen og personane i han? Nei, hovudpersonen vart aldri eit levande menneske. Forteljinga er ustrukturert og vi lurte veldig på om kva for meiningar Ellinor sjølv hadde. Hadde ho eit verkeleg opprør i seg eller var dt berre tida og dei to kollegene hennar som skapte opprøret? Sterkast vert dette når vi les om den unge AUF leiaren som klarer å snu heile landsmøtet mot postdirektivet og om Ellinor som grev seg ned i det motlause. Han, den unge som gløda for noko og Ellinor som kanskje vil prøve å sjå opp frå seg sjølv. Dette handlar om sjølvkjensle og sikkerheit. Sjølv om Selskapet ikkje jubla av begeistring, så var vi samde i at forfattaren kan handverket, ho skriv godt, presist og gjev deg noko som lesar, men distansen til oss som lesarar er for stor, slik var det for oss.

Ursula - vår heltinne!

Er det sigøynarar i Sør-Amerika? Ja, det var eit av dei første spørsmåla Selskapet måtte ta føre seg då dei møttest. Vi fann ikkje noko svar på dette, men gjekk ut i frå at sigøynarar er eit vandrande folk og kvifor ikkje vandre i Sør-Amerika! Takka vere Wikipedia fekk vi eit oversyn over denne generasjonsromanen og det var heilt naudsynt, for det var fleire enn skrivaren som miste oversikta over fedrar, søner, døtrer, koner, tanter og elskarinner. Vi tok ei grundig gjennomgang av dei sju generasjonane som boka omhandlar, frå patriarken José Arcadio Buendia og kona hans Ursula, til Aureliano den tredje som til slutt vart fødd med grisehale og døyde på ein skrekkeleg måte. Romanen er overveldande lesing, full av dei villaste, vakraste og tristaste scener. Det er på mange måtar historia om Colombia og det er Garcia Márquez si kjærleikserklæring til landet og folket sitt. Han fekk Nobelprisen i litteratur i 1982 for mellom anna denne boka og den vert og omtala som ein av dei fem viktigaste romanane innanfor den spansk-amerikanske litteraturen.
Kvifor denne tittelen? Hundre års ensomhet. Vi snakka om dei einsame mennene, dei hadde mange i kring seg, men dei hadde dette einsame blikket. Ingen av mennene kjende særskild omsut for sine, men det gjorde kvinnene. Forfattaren hyller kvinnene, sjølv dei som er sterkt sjølvsentrert. Men det er Ursula som står både hans og Selskapet sine hjarte nærast. Ho er sterk, driftig og tek seg av alle som kjem innom døra, ei riktig husfrue. Dei av oss som har levd ei stund hugsar at husfrua var viktig, medan tenestejentene "ikkje var vatten verd".
Boka er så utruleg mangfaldig og fleire hadde "sine" høgdepunkt, m.a. Fernanda sin klagesong som går over fleire sider, fordi Aureliano den andre har ei elskarinne som han bur altfor mykje hos. Eller Remedias den vakre sin himmelfart og Ursula, enno ein gong, ho som heldt hemmeleg kvar ho hadde greve ned gullmyntene.
Selskapet var ganske samde om at denne boka kunne lesast mange gonger og vi ville finne noko nytt å hente fram, kvar gong!