Veit du kven naboen din eigentleg er?

Selskapet var nesten "alle mann, alle" denne kvelden og dei frammøtte hadde lese boka og hatt ei fin lesaroppleving. Det kunne ha enda der, men når vi begynte å grave litt meir i denne boka kom det fram at her var det fleire synspunkt enn berre jubelrop.

Historia  vert fortald etter at ting har skjedd, forteljaren  er Jørgen, gift med Vibeke og far til Vidar og Eyolf. Han arbeider med menneske som har en vanskelig bakgrunn og han er ein roleg og litt bakoverlent mann. Han elskar kona og de har eit bra liv saman. I nabohuset kjem det ein ny familie, Steinar, Liv Merete og Magnus. Steinar er lege og han tek mykje plass, han lyser, alle legg merke til Steinar. Familien som flyttar inn er tilsynelatande velfungerande, men det er noko med Steinar som skaper uro hos både Jørgen og Vibeke. Første gang Jørgen ser Steinar tenker han "Her kjem ein fryktlaus mann" (s.14). Jørgen er lidenskapleg fan av fotballaget West-Ham og pleier saman med vennen Bjørn å reise på tur til London eit par gongar i året. Billettene til neste tur er allereie tinga, men Bjørn blir alvorleg sjuk og kan ikkje dra, men da melder Steinar seg og kven kan si nei til han? Turen blir ikkje slik Jørgen har tenkt seg og uroa han kjenner på ovanfor Steinar berre veks. Alt ser så fint ut på utsida, men kva veit vi eigentleg om menneska rundt oss?

I kritikkane har vi lese at Tore Renberg "punkterer" romanen ved at han avslører kva som har skjedd etter ca 200 sider. Det syntes ikkje fleirtalet av gruppa, snarare tvertom - her fekk vi stemma til Steinar som forklarar kva som førte han inn i denne situasjonen. Det einaste er at forfattaren let Steinar skrive på bokmål(!) - Jørgen  si forteljing er på vakkert nynorsk - dette likte vi ikkje. Andre synspunkt var at forfattaren lurer oss inn i ein måte å sjå hendingane på. Vi får ikkje sjølv oppdage kva det er med Steinar. Det er Jørgen som brukar ord som bygg opp til ei veldig spenning og brukar ord som får oss til å tru at Steinar nærast er demonisk og vil gjere grusomme ting. Dette vert spenning på falske premissar. Vi spurde oss om Jørgen vert prega av jobben sin, slik at han tek med seg måten å se folk på inn i sitt privatliv? Vi får stor sympati med Jørgen og kona Vibeke, men ville vi ha låst oss inn i naboens hus for å sjå etter mistenkelege ting? Det er lett å bli forført av engstelege tankar, når naboen du ikkje er heilt trygg på tek med seg guten din på hyttetur. 

For dei fleste var høgdepunktet i romanen når Steinar kjem med guten til Jørgen og Vibeke på skuldrane ned frå fjellet - eller forfatteren sin omtale av dei einskilde familiemedlemmane til Vibeke, det var fleire som lo berre ved tanken på korleis forfattaren til dømes omtalar svigerfar til Jørgen.

Kva så- var det nokre nedturar? Den tyngste kritikken gjekk på at forfattaren ikkje let lesaren oppdage kva det er med Steinar. Vi vert lurte inn i ein tenkemåte. Trådane er så difuse at vi berre anar at det er noko ekkelt med han. Orda som vert brukte set Steinar i eit spesielt lys, som overgripar av eit eller anna slag. Vi fekk heller ikkje så godt inntrykk av kona til Steinar, kven er ho, kvifor er ho nesten aldri ute, kvifor gjev ho nøkkelen til huset deira til Jørgen og Vibeke når dei reiser på fjellet og kvifor er ho ein heilt anna når dei kjem til hytta? Det er mange lause trådar her og det fekk nokon i Selskapet til å utbryte: dette er lettvint ! 

Vi får sympati med personane i romanen, både med Jørgen og Steinar - etterkvart. Det ga oss noko å tenke på - kor godt kjenner vi eigentleg naboen? - og kva med situasjonar vi observerar, er det alltid rett det vi trur vi ser?

Kor som er - alle deltakarane fekk lyst til å lese meir av Tore Renberg, for han skriv godt, veldig godt!

Annbjørg Karlsbrua - kjeltring eller eit offer for omstende?

Og der var vi i gang med første møte i Nordhordland Litterære Selskap!
I sommar har vi lese Odd W. Surén si bok: For hva det er verdt - og var det verdt lesinga? Det er berre å si det med ein gong: For nokre var det verdt lesinga - så absolutt, medan for andre var det ei sann liding å kjempe seg igjennom sidene. Ei meinte at denne boka kunne komprimerast ned til fem sider, så var alt som skulle seiast om den saka sagt. Andre hadde streva litt i starten, men så sat latteren laust og sitatlysta vart påtrengande.

Boka handlar om Jan Olav Valen Grinde som bur ein stad på Vestlandet. Han har ein gard som han ikkje driv, men leiger ut parsellar  til dei som ønskjer å drive med slikt. Han bur åleine og vil helst ha god avstand til naboane. Han har solgt ei tomt til Fritzen og han har vore så syndig å lage ein flott stor veg parallelt med hans eigen veg opp til huset sitt. Dessverre kan Jan Olav sjå huset til Fritzen og dette irriterar han grenselaust. Han prøver å få skogen til å gro att slik at han slepp å sjå naboen, men når lauvet fell om hausten kan han likevel sjå huset.
Jan Olav får besøk av ein far og sonen hans og sonen har lyst til å sjå korleis han har det inne i huset sitt. Jan Olav viser dei omkring og gjennom auga til desse ser han plutseleg kor slitt, rotete og utriveleg det ser ut hos han. Etter dette besøket får han ein rydde- og vaske raptus slik at huset vert ein kjekkare stad å bu. Ein dag får han besøk av Annbjørg Karlsbrua som skal studere inntekstgrunnlaget for drifting av parsellhagar. Ho seier ho er student ved landsbrukshøgskulen på Ås og ho treng ein plass å sette husvogna si mens ho driv på med dette. Jan Olav let ho parkere bil og husvogn og kjem etterkvart i god kontakt med Annbjørg. Ho fortel om faren sin, ein mann ho beundrar grenselaust og ho kan nesten ikkje få snakka nok om kor makelaus denne faren er. Ho er ofte på farten og vert av og til borte nokre dagar, når ho kjem att seier ho ingen ting om kor ho har vore eller kva ho har gjort. Ein dag kjem ho og fortel at faren er på sjukehus og at gården dei har må på tvangsauksjon om ho ikkje i all hast kan skaffe 600 000. Jan Olav vil hjepe henne, men han vil ikkje gå i banken så ho får berre halvparten. Ho reiser for å ordne med kreditorane, men når Jan Olav prøver å få kontakt med henne er ho som sunken i jorda.
Kva skjedde med Annbjørg? Var ho ein skurk som lurte pengar frå Jan Olav? Dei fleste i Selskapet trudde nok det, og ei hadde høyrt om ei tilsvarande historie: Eit par gamle mannfolk hadde blitt lura av ei dame, men dei sa det var så moro så lenge det varte at dei tenkte ikkje på å melde ho til politiet - og kanskje var det slik for Jan Olav og - det var verdt det!