Språk som frå sagalitteraturen

 

Det er særs sjeldan at alle dei frammøtte i Selskapet var samde om at dette var ei grusom, men fantastisk bok å lese. Har det i det heile teke hendt? Det nesten ikkje mogeleg å hugse, men no har det skjedd! Boka Tvillingenes dagbok er den første i ein trilogi av forfattaren Agota Kristof. Ho flykta frå Ungarn til Sveits og begynte å skrive på fransk som ho måtte lære seg. Boka handlar om to gutar, tvillingar, som mora tek med seg til bestemora slik at dei kan bur hos henne og få mat. Slik ståa er i byen kan mora ikkje fø dei, faren er i fengsel og bestemora er einaste utveg. Gutane vert ikkje godt mottekne, dei må arbeide mykje, maten er heller skrinn og det er mange vonde ord og slag. Gutane har kvarandre, dei ser og observerer mykje. Dei opplever brutale hendingar og vi skjønar at landet er i krig og det er den sterkaste som rår. Gutane bestemmer seg for at dei skal herde seg. Dei skal tåle sult, kulde, hat og godleik, det skal hgerde seg slik at dei kan ta i mot det som skjer. Dei får ei bok og bestemmer seg for å skrive ned alt som skjer, men det dei skriv må vere mogeleg å måle. Om dei synest bestemora er ei heks, kan dei ikkje skrive det, dei må i staden skrive: folk i landsbyen synest at ho er det. Dette er stemmer for bestemora vert omtala som Heksa. I landsbyen bur det ei jente med hareskår, presten har forgrepe seg på henne. Gutane oppsøkjer presten og konfronterer han med dette. Presten forsøkjer å vri seg unna, men gutane heldt fast på sitt og presten går då med på å betale jenta og mor hennar ei viss sum slik at dei kan komme ovanpå igjen. Landsbyen har fleire originalar og dei set sitt preg på livet der. Gutane var eigentleg ikkje onde, men dei vart svekne av dei vaksne og lærte seg å handle ut i frå dette. Dei tok kontroll over sitt eige liv og stolte berre på kvarandre. 

Selskapet vart som sagt hekta. Fleire hadde eller var i gong med å lese bind to og tre og fasinasjonen heldt seg. Faktisk alla sa: boka er forferdeleg, men fasinerande og språket er nok heilt eineståande. Vi var inne på om Kristof skreiv på denne måten av di ho skreiv på eit språk som ikkje var morsmålet hennar. Ho bruker eit knapt ordforråd, men bruker dette på ein heilt utruleg god måte. Det er så presist og vakkert at vi vart minna på sagalitteraturen som har desse korthogde setningane. Forfattaraen gjev oss inntrykk av at det ho skriv er sant, det er som ein rapport men med to gutar i hovudrolla. Selskapet var fornøyd, ei verkeleg god bok!

Eit vintereventyr, men eventyr?

Tittelen på boka gav oss nokre assosiasjonar, som dei frammøtte på Meland bibliotek hadde problem med å finne gjenklangar av i boka, då vi sette oss ned for å samtale om Eit vintereventyr.
Det er ei mørk forteljing Jan Roar Leikvoll har skrive, men det hadde allereie bokmeldingane fortald oss, så vi var vel førebudd. Boka er sett i eit ukjent geografisk landskap, staden er ein slags konsentrasjonsleir eller arbeidsleir og hovudpersonen som aldri får noko namn let verdiane sine dikterast av Hans. Då hovudpersonen tek ein liten gut ut av rekkjene av nye arbeidarar eller slavar, trudde vi alle at no skulle vi få sjå trekk av varme og omsut, men nei, handlinga han gjer er totalt egoistisk. Medan forteljinga skrei framover venta vi på det positive vendepunktet, no må han skjøna kor gale det er, kor feil veg det går, men, nei det makteslause onde heldt fram. Vi drøfta einskilde sider som vi syntes var problematiske, slik som:
Når ondskapen ikkje har nokon rammer, blir ondskapen meiningslaus.
Skjer det noko med hovudpersonen? Får han ny erkjenning? Når han oppdagar at Hans ikkje elskar han slik han vil, kva gjer han då? Får vi i det heile så mykje informasjon og innsikt i hovudpersonen at han blir interessant for oss?
Boka beskriver naturen omkring leiren noko som gjev eit lite pusterom, men det perverse, ondskapen og det håplause blir det ein sit igjen med. Fleire i gruppa sa at: Denne boka hadde eg ikkje lese og absolutt ikkje lese ferdig om det ikkje hadde vore for at vi skulle snakke om ho.
Medan andre sa at: Eg måtte lese vidare, det var ekkelt, men eg vart nysgjerrig.
Det er ikkje til å leggje skjul på at vi sakna å kunne snakke med forfattaren, men han bur jo her - så neste gong han er på butikken....